Theo quy hoạch phát triển ngành than, tới năm 2015, Tập đoàn Công nghiệp Than-Khoáng sản Việt Nam sẽ chấm dứt khai thác than lộ thiên tại khu vực Hòn Gai. Cụ thể, các mỏ Núi Béo, Hà Tu, Xí nghiệp 917...sẽ chuyển sang khai thác bằng phương pháp hầm lò. Trong khi đó, cũng theo quy hoạch sản xuất than, đến giai đoạn 2020-2025, để đáp ứng nhu cầu về than ngày càng tăng cao, Tập đoàn sẽ phải phấn đấu để đáp ứng sản lượng lên tới 100 triệu tấn than (thay vì 80 triệu như chỉ đạo trước đây). Có nghĩa, cứ sau chu kỳ 5-6 năm, sản lượng than so với hiện thực khai thác phải tăng lên gấp đôi, hoặc gần gấp ba.

Trao đổi, tìm biện pháp đẩy nhanh dự án xuống sâu giai đoạn II ở Mông Dương

Vì sao phải cơ giới hoá?

Phương án sản xuất của Tập đoàn Công nghiệp Than-Khoáng sản Việt Nam xác định, từ sau 2015, vùng than Quảng Ninh sẽ phải đáp ứng sản lượng 65-80 triệu tấn, trong đó, sản lượng khai thác than hầm lò chiếm tới 90-95%. Do vậy, vấn đề đặt ra là phải đẩy nhanh tiến độ xây dựng các mỏ hầm lò mới, đẩy nhanh tốc độ đào lò xây dựng cơ bản và làm sao tăng nhanh sản lượng khai thác than hầm lò?

Tuy nhiên, có một thực tế là, hiện nay, các mỏ than hầm lò chủ yếu áp dụng công nghệ khai thác bằng phương pháp khoan nổ mìn thủ công, chống giữ bằng cột thuỷ lực đơn, giá thuỷ lực di động và gần đây là giá khung di động. Các công nghệ này tuy đã cải thiện hơn so với công nghệ chống gỗ hoặc cột ma sát nhưng vẫn tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn lao động mà đặc biệt trong khấu gương, di chuyển cột, chuyển máng cào... Hơn nữa, việc khai thác than hiện nay vẫn dựa chủ yếu vào sức người.

Để sản xuất than bằng hầm lò hiệu quả, tiến tới nâng cao sản lượng theo đúng quy hoạch phát triển của Tập đoàn, bài toán đặt ra là phải giải quyết tốt 4 điều kiện: giảm tổn thất tài nguyên, nguồn nhân lực, tăng năng suất, sản lượng và quan trọng nhất là yếu tố an toàn - mục tiêu hàng đầu của ngành than. Vì thế, việc đổi mới công nghệ là yếu tố quan trọng trong những năm tới, đặc biệt là công nghệ khai thác. Và, cơ giới hoá trong khai thác là con đường tất yếu, mở ra triển vọng mới cho ngành khai thác than Việt Nam, góp phần nâng cao mức độ tập trung hoá sản xuất trong các hầm lò, giảm tổn thất tài nguyên và đặc biệt đảm bảo an toàn cho người lao động.

Nam Mẫu đã thực hiện cơ giới hoá lò chợ như thế nào?

Sau nhiều dự án đầu tư, đổi mới công nghệ phát triển sản xuất đem lại hiệu quả rõ rệt như lắp đặt hệ thống giám sát điều độ tập trung, áp dụng giá khung di động vào chống giữ lò chợ trang bị hệ thống vận chuyển người và thiết bị, vật tư bằng Monoray... với phương châm đi tắt đón đầu trong việc áp dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, Công ty Than Nam Mẫu tiếp tục triển khai dự án: Đầu tư áp dụng thử nghiệm công nghệ cơ giới hoá đồng bộ khai thác sử dụng dàn chống tự hành kết hợp với máy khấu than nhằm đạt sản lượng 2,5 triệu tấn vào năm 2012 và xa hơn là mục tiêu xây dựng “Mỏ hiện đại”. Quy mô của dự án là đầu tư mới một lò chợ đồng bộ thiết bị cơ giới hoá khai thác tại khu vực các lò chợ thuộc vỉa 6, vỉa 6a và vỉa 7 của khoáng sàng Than Thùng với tổng mức đầu tư 260 tỷ đồng, trong đó, Viện Khoa học công nghệ mỏ đóng góp 30%. Trước mắt, Công ty than Nam Mẫu sẽ tiến hành áp dụng thử nghiệm công nghệ cơ giới hoá đồng bộ tại lò chợ vỉa 6 mức +155 đến +190 khu I Than Thùng với công suất dự kiến 250.000 tấn/năm. Dự kiến, khi kết thúc giai đoạn khai thác thử nghiệm (quý II/2012), lò chợ cơ giới hoá sẽ tăng dần công suất để đạt công suất thiết kế 500.000 tấn/năm.

Về nhân lực, Công ty cùng với Viện khoa học Công nghệ Mỏ đã chủ động mở lớp huấn luyện về hướng dẫn lắp đặt, vận hành công nghệ cơ giới hoá đồng bộ cho một bộ phận CBCNV trong Công ty đồng thời cử CBCN sang học tập công nghệ tại Cộng hoà Séc. Đến nay, tất cả CBCN Phân xưởng Cơ giới hoá khai thác (mới được Công ty thành lập ngày 11/5/2010) đã hoàn toàn làm chủ công nghệ, thành thạo trong các thao tác vận hành.

Mặc dù, công nghệ CGH đồng bộ máy khấu combai kết hợp dàn chống tự hành có kết cấu hạ trần than là tiến bộ kỹ thuật mới trong khai thác hầm lò tại Việt Nam, song quá trình thi công dự án rất thuận lợi, đồng bộ và nhanh chóng. Công ty Than Nam Mẫu đã phối hợp tốt với Viện Khoa học - Công nghệ Mỏ, đồng thời tranh thủ được sự giúp đỡ và kinh nghiệm của các chuyên gia Cộng hoà Séc trong quá trình vận chuyển, lắp đặt hơn 1200 tấn thiết bị từ mặt bằng vào lò chợ có chiều dài 105m. Đặc biệt trong quá trình triển khai, đã có rất nhiều sáng kiến hay được áp dụng, giúp rút ngắn thời gian lắp đặt được gần 1 tháng so với kế hoạch ban đầu. Như vậy, chỉ sau hơn 3 tuần lắp đặt, hiệu chỉnh và hướng dẫn vận hành, ngày 6/8/2010, lò chợ đã chính thức đưa vào hoạt động và ra than.

Công trình này thành công đã mở ra một hướng đi mới nhiều triển vọng cho Than Nam Mẫu nói riêng, góp phần hiện đại hoá ngành công nghiệp khai thác than của Việt Nam nói chung, và khẳng định cơ giới hoá khai thác than hầm lò là con đường tất yếu để tăng sản lượng than theo đúng quy hoạch phát triển của toàn ngành.

theo vinacomin.com